Çocuğunuza Bakıcı Seçerken…

Günümüzde özellikle çalışan annelerin korkulu rüyası çocuğuma kim bakacak konusudur. Çalışan anne ve babalar bebeklik döneminde çocuklara kimin bakacağı konusunda bir kafa karışıklığı yaşamaktadırlar. Bu noktada ailelerin karşısına anneanne-babaanne, yakın bir akraba, bakıcı, kreş gibi seçenekler çıkmaktadır. Özellikle 0-36 ay arasında çocuğun ev ortamında olması tercih edilmektedir. Her ailenin bakım verecek kişi olarak anneanne-babaanne ya da yakın bir akraba seçeneği olmamaktadır ve çalışan anne baba bir bakıcı arayışına girmektedir. Çocukluğun ilk yıllarının önemi göz önüne alındığında bakıcı seçimi büyük önem taşımaktadır. Bakıcı seçiminde dikkat edilecek konulara geçmeden önce çocuğun ilk yıllarda bakım veren kişi ile kuracağı ilişkinin önemine değinmekte fayda var.

Bağlanma kuramcısı Bowlby’ye göre çocuk ile bakıcısı (ki bu genelde annedir) arasında oluşan bağın; çocuğun benlik kavramı ve sosyal çevre ile ilgili algılarının gelişimi üzerinde büyük etkisi vardır. Bağlanma doğumdan 1 yaşa kadar oluşur ve 3 yaşa kadar gelişimini sürdürür. Bowlby’nin kuramına göre bakım veren kişi ile kuracağı bağlanma ilişkisinin çocuğun sosyal ve kişilik gelişime büyük etkisi vardır. Öyle ki kurulan ilk bağlanma ilişkisi yetişkinlikte kurulacak olan yakın ilişkileri dahi etkilemektedir. Bağlanma ilişkisinin kalitesini bakım veren kişinin çocuğun ihtiyaçlarını zamanında ve yeterli düzeyde karşılayabilmesi, çocuğa değerli ve güvende olduğunu hissettirebilmesi belirlemektedir. Bakım veren kişi ile çocuk arasında güvenli bağlanma kurulabildiğinde; çocuk dünyayı, kendini keşfederken bağlanma figürünü (anne ya da bakım veren kişi) güvenli bir üs olarak belirleyecektir.

Bebekle kurulacak güvenli bağlanmanın temellerini bebeğin kendini güvende hissedebilmesi, ihtiyaçlarının karşılanabilmesi, sevilmeye değer olduğunu hissedebilmesi; bakım veren kişinin bebeğe yönelik algı ve davranışları belirlemektedir.

Bebeklikte kurulan bağlanma biçimi kişinin tüm yaşamını etkileyecektir. Kişinin bağlanma tarzı tüm yaşamı boyunca kendilik algısını, iş hayatını, eş seçimini, yakın ilişkideki rolünü, aile içi ilişkilerini, eğitim hayatını, meslek seçimini etkileyecektir. Bağlanma tarzının bu kadar önemli olması bakıcı seçiminde dikkatli olunması gerektiğini karşımıza çıkarmaktadır.

Bu noktadan hareketle çalışan anne ve babalar çocuklarına bakıcı seçerken seçici ve özenli olmalıdırlar. Bakıcı seçimi yaparken

• Bakıcının güvenilir bir kişi olduğuna dair araştırma yapın.
• Bakıcının kişilik özelliklerine dikkat edin.
• İşe başlamadan 2-3 hafta önce hem bebeğin alışma sürecini desteklemek hem de bakıcı ile bebeğinizin iletişimini gözlemlemek için bakıcı ile vakit geçirin.
• Bakıcıdan beklentiniz konusunda anne baba olarak hem fikir olun. Sadece bebekle ilgilenecek bir bakıcı mı, ev işlerinin de yapılacağı bir bakım vermem mi?
• Her türlü koşul ve şartı en başından netleştirin. Görev tanımı yapın.
• Sık bakıcı değiştirmemeye özen gösterin.
• Bakıcı kişi belirlendikten sonra anne ile bakıcı bir süre birlikte çocukla ilgilenmelidir. Bu süre 1 aydan az olmamalıdır.

Bakıcı seçimi yapıldıktan sonra önem vermemiz gereken başka konular karşımıza çıkmaktadır. Artık ailede yeni bir üye vardır: Bakıcı. Bebek için önemli bir bağlanma figürü olan bakıcı aile ilişkileri içinde önemlidir.

İyi bir bakıcıda bulunması gereken özellikler;

• Bebek bakımı konusunda deneyimli ve özverili olması
• Sorumluluk sahibi olması
• Çocukları sevmesi
• Dürüst ve güvenilir olması
• Güleryüzlü, sakin, huzurlu, şefkatli ve sevecen olması
• Sabırlı ve dikkatli olması
• İletişim becerilerinin iyi olması
• Eğitimli ve çocuk gelişimi hakkında bilgi sahibi olması
• Düzenli aile yaşantısına sahip olması
• Ailenin düzenine ve kurallarına ayak uydurabilmesi
• Sigara ve alkol kullanmaması
• Uzun süreli bu işi yapabilecek olması

İyi bir bakıcıda bulunması gereken özellikler arasında saydığımız “uzun süreli bu işi yapabilecek olması” konusu sık bakıcı değiştirme konusunu gündeme getirmektedir. Bağlanmanın önemi göz önüne alındığında sık bakıcı değiştirmek çocuğa zarar vermektedir. Bir çocuk için en önemli şeyin bağlanma ve güvenlik duygusu olduğunu unutmamak gerekir. Anne babalar küçük yaştaki bebeğin etkilenmeyeceğine, çok küçük olduğu için zaten anlamayacağına yönelik yanlış bir düşünce içine girebilirler. Halbuki sık bakıcı değiştirme konusunda bebekler bile olumsuz etkilenebilmektedir. Bu sebeple şartlar elverdiği ölçüde bakıcı değişikliği sık yapılmamalıdır.