Çocuklarda Ölüm Kavramı

Her canlı doğar büyür ve ölür. Ölüm değiştirilemez bir gerçek, kabullenmesi zor bir sonuçtur. Çocuklar ölüm kavramını anlamlandırmaya çalışırken anne babaya, çevreye ve kendine çeşitli sorular sorar: “Ölüm nedir?”, “Ölünce nereye gidilir?”, “Ne zaman geri gelecek?”, “Bizi görüyor mu?”

Okul öncesi dönemde soyut kavramları anlayamayan çocuklar ölüm kavramını anlarken de güçlük çekecektir. Bu sebeple ölüm kavramı mümkün olduğu kadar somutlaştırılarak anlatılmalıdır. Örneği hayvanlardan, bitkilerden, doğadan, hikayelerden örnekler verilebilir. Herkesin doğup büyüyüp öldüğü ve bir gün herkesin öleceği söylenmelidir.

0-2 yaş ölümü tam olarak anlayamaz ama çevrede olup biteni hisseder.

3-5 yaş ölümü yavaş yavaş kavramaya başlar ama geri dönülmezliği anlamlandıramaz. Bitkilerden, hayvanlardan ölümü anlar ama geri döneceğini zanneder.

5-10 yaş ölümü kavrar ve kaçınılmaz olduğunu bilir ama kendisinin başına geleceğini düşünmez. Bu dönemde zaman zaman anne babasının ölümüne yönelik korkular geliştirir.

ÇOCUKLARA ÖLÜM HABERİ VERİLİRKEN!

Mümkün olduğu kadar kısa sürede açıklama yapılmalıdır.

Ölüm olayını çocuğa açıklarken onun anlayabileceği şekilde, gelişim dönemine uygun, yeteri kadar somut ve açık, kendini güvende hissettiği bir ortamda ve sevdiği güvendiği bir kişi tarafından söylenmelidir.

Sessiz ve kalabalık olmayan güvenli ve tanıdık bir ortam seçilmesi önemlidir.

Sorduğu sorular sabırlı bir şekilde anlayışla cevaplandırılmalıdır.

Yaşadığı duygu ve tepkilere empatik yaklaşılmalıdır.

Sakin ve kontrollü olunmalıdır.

Hangi yaşta olursa olsun yas sürecini yaşaması normaldir. Ölüm sonrasında yas sürecinin yaşanması en doğal olandır.

Ölen kişinin artık bizimle olamayacağı, geri gelmeyeceği, onu göremeyeceğimiz söylenmelidir.

Korktuğu konulara ve sorularına cevap verilmelidir.

Yaşanan olay hakkında bilgi verilmelidir.

Ağlamasına engel olunmamalı duygusunu ve yasını yaşamasına izin verilmelidir.

Cenaze ve birkaç gün yaşanacaklar hakkında bilgilendirilmelidir.

Uzun bir uykuda olduğu, yıldızlardan bizi izlediği, Allah’ın onu yanına aldığı, onun çok iyi bir insan olduğu ve öldüğü için cennete gittiği cennetin çok güzel bir yer olduğu, bir melek olduğu asla söylenmemelidir.

Yanındayım, senin için buradayım mesajı verilmelidir.

Çocuğun yas sürecinde kaybedilen kişinin resimlerine bakması, ona mektup yazması, onun hakkında konuşması, anılarını anlatması ve anlatılan anıları dinlemesi, cenaze törenine vedalaşmak için kısa süreliğine katılması yas sürecini sağlıklı atlatmasını sağlayabilir.

En kısa zamanda günlük rutine dönülmelidir.