Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
“Hemen dikkati dağılıyor”, “çok hareketli”, “resmen düz duvara tırmanıyor”, “yerinde duramıyor”, “dikkat süresi çok kısa” Dikkat eksikliği ile dikkat toplayamama aynı şey değildir. Her çocuğun gelişim döneminin özelliği olarak belli bir dikkat kapasitesi vardır. Her çocuk gelişim dönemine göre zaman zaman dikkatini toplayamama, hareketli davranma gibi davranışları gösterebilir. Çocuklarda dikkat süreleri zaten daha az iken bazı çocuklar dikkat toplama becerilerini akranları kadar edinememiş olabilir. Dikkat eksikliği ile dikkatini toplayamama birbirine karıştırılmaması gereken farklı iki durumdur. Dikkatini toplayamayan, dikkat süresi kısa her çocuğun Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olduğunu söylemek mümkün değildir. Bu belirtilerden yola çıkarak dikkat süresi kısa her çocuğa Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu tanısı koymak mümkün değildir. Tanı koyma psikiyatristler tarafından yapılır. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu tedavi edilebilen bir bozukluk değildir, ancak uygulanan terapi yaklaşımları ile çocuk bununla sağlıklı olarak nasıl başedebileceğini, bu duruma nasıl uyum sağlayacağını öğrenebilir. Peki nedir bu Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu?
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu:
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun 7 yaşından önce başlaması ve en az iki farklı alanda sorun gözlenmesi gerekmektedir. 3 türü vardır:
- Dikkatsizliğin ağır bastığı DEHB
- Hiperaktivitenin ağir bastığı DEHB
- Birleşik DEHB
Belirtileri:
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu aşırı hareketlilik, dikkat eksikliği ve dürtüsellik olmak üzere 3 temel belirti kümesinden oluşur.
- Aşırı hareketlilik, hiperaktivite
- Dikkat eksikliği
- Dürtülerini kontrol edemeyip ortama uygun olmayan davranışlarda bulunma
- Ayrıntılara dikkat etmede zorlanma
- Dikkat toplama ve sürdürmede güçlük
- Görevleri tamamlayamama
- Unutkanlık
- Yerinde duramama, kıpır kıpır olma
- Dağınıklık
- İlgi duyduğu aktiviteler dışındaki şeylere aşırı ilgisizlik
- Sürekli oyalanma
- Düzensiz ve verimsiz ders çalışma
- Çok konuşma
- Sırasını bekleyememe
- Yönergeleri takip edememe
Toplumda %5-6 civarında görülen Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu erkek çocuklarda kızlara göre daha yoğun görünmektedir.
Anne Babalara Öneriler:
- Sabırlı ve sakin olmak
- Olumlu dil kullanıp eleştiriden, damgalamadan uzak durmak
- Enerjilerini olumlu şekilde kullanabilecekleri aktivitelere yönlendirmek
- Dikkat toplama çalışmaları yapmak
- Yapılandırılmış ve kuralların net, açık olduğu bir ortam yaratmak
- Yerine getirebileceği görevler verip pekiştirerek benlik saygısını yükseltmek
- Arkadaşları ile kalite zaman geçirebilmesini sağlamak
- Tutarlı ve kararlı olmak
- Uyku ve beslenme alışkanlıklarını düzenlemek
- Yönergeleri küçük parçalar halinde vermek
- Potansiyelini olumlu kullanabilmesini sağlamak
- Öz denetim becerileri geliştirmek
- Olduğu gibi kabul etmek, sevmek ve empatik davranmak
- Dikkat süresinde gerçekçi hedefler belirlemek
Albert Einstein, Steve Jobs, Alexander Graham Bell, Beethoven, Leonardo Da Vinci, Pablo Picasso, Benjamin Franklin, Thomas Edison, Abraham Lincoln Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olduğu düşünülen ünlülerden yalnızca birkaçı. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna uyum sağlanabilir ve nasıl başa çıkılacağı öğrenilebilirse enerji ve yaratıcılık büyük başarıları doğurabilir…
